«Κι ο μήνας έχει εννιά»: Η ιστορία και οι ερμηνείες πίσω από μια ελληνική φράση χαράς και ξεγνοιασιάς

Η φράση «κι ο μήνας έχει εννιά» αποτελεί μία από τις πιο χαρακτηριστικές ελληνικές εκφράσεις που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση ξεγνοιασιάς, ευφορίας ή καλής διάθεσης. Πίσω από αυτή την απλή φράση, όμως, κρύβονται πολλές και ενδιαφέρουσες ιστορικές, κοινωνικές αλλά και φιλοσοφικές ερμηνείες.

Η επικρατέστερη εκδοχή: Η πληρωμή των δημοσίων υπαλλήλων

Η πιο διαδεδομένη και αποδεκτή εκδοχή για την προέλευση της φράσης ανάγεται στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ελληνικού κράτους. Εκείνη την εποχή, οι δημόσιοι υπάλληλοι πληρώνονταν την ένατη μέρα κάθε μήνα.

Η ημέρα αυτή σήμαινε για τους υπαλλήλους ένα τέλος στην οικονομική στενότητα και μια αρχή για μικρές απολαύσεις. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που η φράση συνδέθηκε με χαρούμενες στιγμές, άνεση και ευχάριστη διάθεση.

Η φιλοσοφική προσέγγιση: Ο αριθμός 9 κατά τον Πυθαγόρα

Πέρα από την ιστορική αυτή σύνδεση, ο αριθμός εννέα είχε και μια πιο φιλοσοφική σημασία. Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα, το 9 ήταν αριθμός της πληρότητας και της αρμονίας της φύσης.

Ήταν ο τελευταίος μονοψήφιος αριθμός και έκλεινε τον κύκλο των βασικών αριθμητικών αξιών. Συνεπώς, μπορούμε να ερμηνεύσουμε τη φράση και ως συμβολισμό μιας ολοκληρωμένης και αρμονικής κατάστασης ζωής.

Η οθωμανική επιρροή και ο μήνας του Ραμαζανιού

Μια άλλη, αρκετά ενδιαφέρουσα ερμηνεία, σχετίζεται με το οθωμανικό παρελθόν και την επίδραση της τουρκικής γλώσσας και κουλτούρας. Σε λαϊκά τραγούδια της εποχής συναντώνται τουρκικές λέξεις, όπως «ντουνιάς» και «καζαντίσουμε», που ενισχύουν αυτή τη θεωρία. Ο ένατος μήνας του μουσουλμανικού σεληνιακού ημερολογίου είναι ο Ραμαζανιός, περίοδος νηστείας και προσευχής για τους μουσουλμάνους. Κατά τη διάρκειά του, κυριαρχεί μια αίσθηση πνευματικής ανάτασης και απουσίας καθημερινών υποχρεώσεων, ιδίως εργασιακών. Έτσι, το «εννιά» μπορεί να ταυτιστεί με περίοδο αποχής από την κοπιαστική καθημερινότητα και προσδοκίας για πνευματική και σωματική ανάπαυση.

Η αρχαία αναφορά: Η απάντηση των Σπαρτιατών

Τέλος, υπάρχει μια ιστορική αναφορά που μας πηγαίνει πίσω στον 5ο αιώνα π.Χ. και στη μάχη του Μαραθώνα. Όταν οι Αθηναίοι ζήτησαν τη βοήθεια των Σπαρτιατών ενάντια στους Πέρσες, εκείνοι αρνήθηκαν να ξεκινήσουν εκστρατεία επειδή, σύμφωνα με το νόμο τους, δεν μπορούσαν να πολεμήσουν πριν από την πανσέληνο. Η απάντησή τους στον αγγελιαφόρο ήταν: «Είναι εννέα του μηνός και το φεγγάρι δεν είναι γιομάτο». Εντέλει, οι Σπαρτιάτες ξεκίνησαν, αλλά η μάχη είχε ήδη κριθεί υπέρ των Αθηναίων. Από αυτό το γεγονός, η ημερομηνία της ένατης του μηνός απέκτησε έναν τόνο αποχής από τη μάχη, συνδέθηκε με ασφάλεια και τελικά με την ιδέα της ευημερίας και της καλοπέρασης.

Η φράση «κι ο μήνας έχει εννιά» είναι μια χαρακτηριστική απόδειξη του πλούτου της ελληνικής γλώσσας και της πολιτισμικής της πολυπλοκότητας. Συνδυάζει ιστορικά, κοινωνικά, φιλοσοφικά και πολιτισμικά στοιχεία για να αποδώσει ένα απλό αλλά βαθιά συμβολικό νόημα: μια μέρα ξεγνοιασιάς, χαράς και προσωρινής απόδρασης από τη δυσκολία της καθημερινότητας.