Ισχύει ότι ο καφές κάνει το μυαλό πιο γρήγορο; Μια ματιά στην επιστήμη πίσω από την καφεΐνη

Έρευνα του Πανεπιστημίου της Νάπολης (2025) έδειξε ότι η κατανάλωση ενός καφέ πριν από δύσκολες εργασίες μπορεί να αυξήσει την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών έως και 10%.

Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα παγκοσμίως. Πολλοί τον επιλέγουν το πρωί για να ξυπνήσουν, να συγκεντρωθούν ή να ξεκινήσουν τη μέρα τους με περισσότερη ενέργεια. Αλλά πόση αλήθεια κρύβεται πίσω από τη φράση «ο καφές ξυπνάει το μυαλό» ή «ο καφές με κάνει να σκέφτομαι πιο γρήγορα»; Η επιστήμη έχει δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις.

Καφεΐνη: Η δραστική ουσία του καφέ

Το βασικό συστατικό του καφέ που επηρεάζει τον εγκέφαλο είναι η καφεΐνη, μια φυσική ψυχοδιεγερτική ουσία. Η καφεΐνη δρα αναστέλλοντας την αδενοσίνη, έναν νευροδιαβιβαστή που προκαλεί υπνηλία. Όταν η αδενοσίνη μπλοκάρεται, άλλες ουσίες στον εγκέφαλο, όπως η ντοπαμίνη και η νοραδρεναλίνη, αυξάνονται, με αποτέλεσμα να νιώθουμε πιο σε εγρήγορση και συγκεντρωμένοι.

Τι δείχνουν οι έρευνες

1. Βελτίωση γνωστικών λειτουργιών:
   Έρευνες δείχνουν ότι μικρές έως μέτριες δόσεις καφεΐνης (40–200 mg) μπορούν να βελτιώσουν την προσοχή, την ταχύτητα αντίδρασης και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Αυτό σημαίνει πως όντως κάποιος μπορεί να σκέφτεται πιο «γρήγορα» ή να επεξεργάζεται πληροφορίες αποτελεσματικότερα.

2. Μείωση της πνευματικής κόπωσης:
   Σε περιόδους έντονης πνευματικής εργασίας ή στέρησης ύπνου, ο καφές μπορεί να βοηθήσει να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι, μειώνοντας το αίσθημα κόπωσης.

3. Αύξηση της εγρήγορσης και της διάθεσης:
   Η καφεΐνη συνδέεται με αυξημένη εγρήγορση, καλύτερη διάθεση και ακόμη και μεγαλύτερη δημιουργικότητα σε ορισμένες περιπτώσεις.

Περιορισμοί και παρενέργειες

Αν και η καφεΐνη έχει θετικά γνωστικά οφέλη, δεν είναι μαγική λύση. Υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν:

• άγχος ή νευρικότητα,

• αϋπνία,

• αύξηση της αρτηριακής πίεσης,

• εθισμό και ανοχή (όπου χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα για το ίδιο αποτέλεσμα).

Επίσης, η επίδραση του καφέ διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τη γενετική, τις συνήθειες και την ευαισθησία στην καφεΐνη.

Ναι, ισχύει: ο καφές (μέσω της καφεΐνης) μπορεί να κάνει το μυαλό πιο “γρήγορο”, δηλαδή να βελτιώσει την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών, τη συγκέντρωση και την προσοχή. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει υπό συγκεκριμένες συνθήκες και σε λογικές ποσότητες. Όπως σε όλα, έτσι και στον καφέ, το «μέτρον άριστον» είναι ο χρυσός κανόνας.