Ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στην κατανόηση των μυστικών της καρδιάς μας φέρνει μια διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής έναν Έλληνα επιστήμονα, τον Κωνσταντίνο Αμπατζή. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Nature Communications, αποκαλύπτει πως η καρδιά διαθέτει το δικό της πολύπλοκο νευρικό σύστημα, έναν «μίνι εγκέφαλο» που παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του καρδιακού ρυθμού.
Για δεκαετίες, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι η καρδιά λειτουργεί ως «δέκτης» εντολών από τον εγκέφαλο, μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Όμως τα νέα ευρήματα δείχνουν πως η καρδιά δεν είναι απλός εκτελεστής. Έχει τη δική της ανεξάρτητη μονάδα ελέγχου — ένα νευρωνικό δίκτυο ενσωματωμένο στα τοιχώματά της, ικανό να ρυθμίζει ρυθμικές λειτουργίες με τρόπο παρόμοιο με εκείνον του εγκεφάλου.
Ο «μίνι εγκέφαλος» της καρδιάς – και τι σημαίνει για τις αρρυθμίες
«Εκπλαγήκαμε από την πολυπλοκότητα του νευρικού αυτού συστήματος», σημειώνει ο Αμπατζής, διδάκτωρ νευροεπιστημών στο περίφημο Ινστιτούτο Karolinska στη Σουηδία. Στη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε ψάρια-ζέβρα — οργανισμούς με καρδιολογική λειτουργία παρόμοια με του ανθρώπου — οι ερευνητές κατάφεραν να χαρτογραφήσουν νευρώνες της καρδιάς με τεχνικές αιχμής, όπως η αλληλούχιση RNA και η ηλεκτροφυσιολογία.
Ανάμεσα στα εντυπωσιακά ευρήματα ήταν μια μικρή ομάδα νευρώνων με ιδιότητες βηματοδότη, που ουσιαστικά “συντονίζουν” τον παλμό. Αυτό όχι μόνο αμφισβητεί την έως τώρα κατανόηση του καρδιακού παλμού, αλλά ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες σε παθήσεις όπως οι αρρυθμίες και οι καρδιοπάθειες.
Καρδιά και εγκέφαλος: μία σχέση πιο σύνθετη απ’ όσο φανταζόμασταν
Η ομάδα του Έλληνα ερευνητή σχεδιάζει να εμβαθύνει περαιτέρω στη μελέτη αυτής της πολύπλοκης σχέσης. «Θα εξετάσουμε πώς ο “εγκέφαλος” της καρδιάς συνεργάζεται με τον εγκεφαλικό φλοιό υπό συνθήκες όπως το άγχος, η άσκηση ή η καρδιοπάθεια», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Αμπατζής. Στόχος; Η ανακάλυψη νέων θεραπευτικών στόχων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των καρδιακών παθήσεων.
Η μελέτη αυτή επιβεβαιώνει πως η επιστήμη συνεχίζει να φωτίζει σκοτεινές πτυχές του σώματός μας — και το γεγονός ότι στην πρώτη γραμμή βρίσκεται ένας νέος Έλληνας ερευνητής κάνει την είδηση ακόμη πιο σημαντική.
Η καρδιά μας τελικά… ξέρει περισσότερα απ’ όσα νομίζαμε.
